Top 10 za rok 2006

 

Jak co roku KZ publikuje listę 10 najlepszych naszym zdaniem komiksów opublikowanych w roku mijającym. Zawsze przygotowując ten spis (a robię to już trzeci raz) dziwię się, ile znakomitych albumów trafiło na rynek i zastanawiam sie, czy jeszcze coś równie wartoścowego do opublikowania zostało. W tym roku widoczne było szczególnie niesamowite uaktywnienie wydawnictw niezależnych, można by powiedzieć niszowych, gdyby nie to, że właśnie te niszowe wydawnictwa (Kultura Gniewu, Timof i Cisi Wspólnicy, Post) sprawiły nam - czytelnikom - najwięcej radości. Smuci co prawda fakt, że niektóre wydawnictwa znikają z rynku - ten los spotkał Motopol. Innym zabrakło hitów na miarę zeszłorocznych "300" (Taurus) czy "Esencji" (Mandragora). W rankingu pojawił się za to nowy interesujący gracz: Edipresse - wydawca "Przekroju". Opublikowany w grudniu "Stan" Jacka Frąsią przedarł się do pierwszej dziesiątki pokonując "Spotkanie w Paryżu" Bilala, "Księgi Magii" Gaimana, "Phenian" Delisle'a i "Rewolucje" Skutnika - szacunek.

1. Blankets

Nasz były naczelny Pooki pisał o takich albumach "komiks kompletny". Przypuszczam, że Blankets to nie tylko publikacja roku, to może być jeden z komiksów dekady, który wejdzie na stałe do kanonów gatunku. Kolejne głosy tylko powiększały jego przewagę. Jego jedynym mankamentem jest to, że gdy się go już odłoży, każdy inny komiks będzie wydawał się błahy, niedoskonały, niepotrzebny. Craig Thompson w pięknym stylu zadebiutował nad Wisłą, czy będziemy mogli przeczytać także inne jego dokonania?

2-4. Sambre

Redakcja przypadkiem wydała wyrok iście salomonowy, ponieważ drugie miejsce zajęły jednocześnie aż trzy wydawnictwa. "Sambre" to największy przebój i odkrycie Egmontu - komiks, na który niewielu czekało, a jednak spotkał się z niesamowitym przyjęciem. U nas do jego lektury kilkakrotnie zachęcał nique, więc niewykluczone, że wszyscy recenzenci już po lekturze jego tekstów zgodnie ruszyli po zakupy. Każdy kto z albumem zechce się zapoznać, zgodzi się niewątpliwie, że jest to jedyna prawidłowa reakcja.

2-4. Persepolis

Wydawnictwo Post jest znane ze starannego doboru materiału i dość rzadkich publikacji. Jednak kiedy już coś wyda - czapki z głów. Tym razem bracia Rabenda zaprezentowali doskonale znany na świecie komiks francuskiej Iranki - Marjane Satrapi. Jest to dzieło, które swym uniwersalnym przesłaniem i znakomitą formą jest w stanie przyciągnąć znacznie szerszą publiczność niż tylko zwyczajowi czytelnicy komiksów. W zachodnich księgarniach "Persepolis" jest wystawiona nierzadko wsród książek dla kobiet (jednak my polecamy go każdemu).

2-4. Ghostworld

Najgłośniejszy komiks Daniela Clowesa - mistrza komiksu obyczajowego zza oceanu, spopularyzowany także u nas dzięki filmowej adaptacji Terry'ego Zwigoffa. "Ghostworld" to seria krótkich niezwiązanych ze sobą opowieści z życia dwóch zwyczajnych dziewcząt z niewielkiego amerykańskiego miasta. Mimo błahych wydarzeń z jakimi spotykają się na co dzień, bohaterki w niezwykły sposób ukazują czytelnikom wiele prostych prawd o życiu. Maesteria Clowesa sprawia, że robią to w sposób dyskretny, niemal niewyczuwalny.

5. Kurczak ze Śliwkami

Czasem na świecie pojawia się komiksowy geniusz i pozostaje nam tylko ten fakt z pokorą przyjąć do wiadomości. Marjane Satrapi, która po tegorocznej wizycie w Polsce dziwiła się, że jest tu "tak normalnie", w wywiadzie dla "Przekroju" powiedziała, że w komiksie zrobiła już wszystko, potrafi napisać bestseller jeśli tylko ma taką ochotę i teraz chce zająć się czymś innym - na przykład robieniem filmów. Otóż są setki, jeśli nie tysiące twórców komiksowych, którzy do takiej pozycji jaką ma Satrapi dochodzą przez całe swoje życie, większości zresztą nigdy się to nie uda.

6. Exit

Podobnie jak Post wrzucił na rynek dwa komiksy Satrapi w ciągu roku, Kultura Gniewu zaatakowała dwoma komiksami Thomasa Otta. Oszczędne w słowa, często zupełnie nieme opowieści są zilustrowane w sposób zupełnie oszałamiający przy pomocy techniki scratchboardu, w której szwajcarski artysta się specjalizuje. Mimo doskonałego warsztatu, scenariusze Otta często ociekają przemocą i specyficznym, czarnym humorem. Nie dziwi więc, że po prace tego twórcy sięgnęła wywodząca się z undergroundu Kultura Gniewu.

7. Sandman - Noce Nieskońćzone

Kiedy w zeszłym roku "Refleksje i Przypowieści" zajęły wysokie, drugie miejsce w naszym zestawieniu, zastanawiałem się czy ta zapowiadana antologia okołosandmanowska zdoła wejść do kolejnego rankingu. Wystarczy zajrzeć do spisu artystów, którzy wspomagali Gaimana przy okazji tego okolicznościowego albumu, by zgodzić się, że taka kolaboracja zachęca do lektury. A ponieważ znakomitym rysunkom towarzyszą zgrabne scenariusze, nikt nie jest zawiedziony po obowiązkowej lekturze.

8. Incal

Egmont wydaje cały czas mnóstwo dobrych komiksów, choć czytelnicy przyzwyczejeni do nadmiernej podaży mówią o składaniu broni. Nie dotyczy to jednak sztandarowych cykli - Mistrzowie Komiksu i Obrazy Grozy. Eksluzywne wydania niezmiennie zdobywają wysokie noty, jednak ich ceny przywodzą na myśl prawdziwe obrazy grozy. A wyższa cena może (choć nie musi - patrz "Sambre") oznaczać trudniejszy dostęp do tytułu i mniej pozytywnych recenzji. Incal jest jednak komiksem tak legendarnym, że jego miejsce w dziesiątce pozostaje niezagrożone.

9. Cinema Panopticum

Coś w tym jest, że na naszą listę w tym roku weszły po dwa komiksy Satrapi i Otta. Czy oznacza to, że nasz rynek może przyjąć dwa komiksy z danej serii (danego autora) w ciągu roku? Czy albumy powinny być wydawane w cyklu konwentowym - Warszawa, Łódź? Miejmy nadzieję, że nie stanie się to jednak regułą i tak atrakcyjne propozycje będą pojawiały się w księgarniach przez cały rok. A na razie możemy zapoznać się z drugim już komiksem utalentowanego Szwajcara, który - mimo częściowego rozbicia głosów - zdołał wejść do Top 10 i to dwukrotnie.

10. Stan

Do tej pory było u nas tak, że jeśli polski artysta nie nazywał się Rosiński, Skutnik lub Gawronkiewicz to jego komiksy jakoś nie trafiały na afisze. Jacek Frąś pokazał, że nie trzeba wydawać komiksów regularnie - wystarczy jeden, raz na jakiś czas, w przerwach między koncertami, a wreszcie publiczność jego przekaz przetrawi i doceni. O ile znakomite "Glinno" z ubiegłego roku było przez wielu potraktowane jeszcze jako intrygująca ciekawostka, to nikt nie jest dziś w stanie zaprzeczyć, że "Stan" to jeden z najważniejszych polskich komiksów mijającego roku. I nie tylko polskich, żeby była jasność. Gratulujemy i czekamy na więcej!

Autorzy

W tym roku dodatkowo podsumowałem punkty zdobyte przez poszczególnych twórców (scenarzystów i rysowników), co pozwoliło wytypować dziesiątkę najlepszych komiksowych fachowców ubiegłego roku wydanych w Polsce. Nie ma zaskoczenia, że ta lista nieźle pokrywa się ze spisem Top 10. Rzutem na taśmę do dziesiątki załapali się jeszcze autorzy "Kozure Okami", dzięki głosom rozbitym pomiędzy poszczególne tomiki (tutaj rozbicie nie było tak korzystne jak dla Satrapi czy Otta).

1. Thompson (Blankets)
2. Satrapi (Persepolis, Kurczak ze Śliwkami)
3. Gaiman (Sandman, Księgi Magii, Czarna Orchidea)
4. Ott (Exit, Cinema Panopticum)
5. Yslaire (Sambre)
5. Clowes (Ghostworld)
7. Manara (Noce Nieskończone, Indiańskie Lato, Borgia)
8. Jodorowski (Incal, Borgia)
9. Moebius (Incal)
10. Frąś / Koike / Kojima (Stan, Kozure Okami)

Wydawnictwa

Podobną metodę zastosowałem wobec wydawnictw (nie wszystkich, tylko tych najsowiciej obdarzonych punktami). Co się okazało? Egmont wciąż prowadzi po podsumowaniu wszystkich wskazanych komiksów. Kolejne pozycje zajmują wydawnictwa niezależne. Nie pokazuję dalszych miejsc, ze względu na spory zakres błędu statystycznego przy tak małej liczbie respondentów.

Arek Królak

Poniżej głosy poszczególnych redaktorów:

Aegirr:
Spotkanie w Paryżu [Egmont]
Incal [Egmont]
Sambre [Egmont]
Indiańskie Lato [Egmont]
Sandman - Noce Nieskończone [Egmont]
Borgia - Krew Dla Papieża [Taurus]
Lovecraft [Egmont]
Wilq 10 [BM Vision]
Czarna Orchidea [Egmont]
Thorgal - Ofiara [Egmont]

Chudy:
Blankets [Timof]
Kurczak Ze Śliwkami [Post]
Sambre [Egmont]
Sandman - Noce Nieskończone [Egmont]
Cinema Panopticum [KG]
Stan [Edipresse]
Kot Rabina 2 - Malka Lwi Król [Post]
Phenian [KG]
Rewolucje 4 - Syntagma [Egmont]
Zamieć [Taurus]

Graves:
Blankets [Timof]
Exit [KG]
Persepolis [Post]
Incal [Egmont]
Opowieść Rybaka [Taurus]
Kozure Okami #1 [Mandragora]
Cinema Panopticum [KG]
Fastnachtspiel 4 [Imago]
Zagubiona Dusza [Timof]
Conan Essential [Mandragora]

Hans:
Blankets [Timof]
Ghostworld [KG]
Persepolis [Post]
Calvin i Hobbes#5: Zemsta pilnowanych [Egmont]
Rewolucje 4 - Syntagma [Egmont]
Kaznodzieja: Wojna w Słońcu [Egmont]
Stan [Edipresse]
Exit [KG]
Eden: It's an Endless World #12 [Egmont]
Bend [KG]

Kingquest:
Blankets [Timof]
Persepolis [Post]
Exit [KG]
Kurczak Ze Śliwkami [Post]
Cinema Panopticum [KG]
Kot Rabina 2 - Malka Lwi Król [Post]
Kozure Okami #3 [Mandragora]
Ghostworld [KG]
Indiańskie Lato [Egmont]
Żywe Trupy #3 [Taurus]

Majkel:
1. Blankets
Co tu można napisać? Po prostu komiks, po przeczytaniu którego zacząłem bać się, że nikomu nie uda się już stworzyć nic lepszego.

2. Kurczak ze Śliwkami
Wypowiedzi Satrapi o tym, iż osiągnęła już w komiksie doskonałość wydają się nadmierną pychą. Dopóki nie przeczyta się tego komiksu... Najlepszy komiks jaki przeczytałem w tym roku ("Blankets" znałem już wcześniej).

3. Exit
Przerażające, mroczne i dziwaczne - wszystko to, co lubię. No i te rysunki...

4. Samotny Wilk i Szczenię #4
Jedna z najwybitniejszych serii w historii komiksu. Wybrałem akurat tom czwarty, ponieważ zawiera mój ulubiony epizod z kobietą w tatuażach...

5. Zamieć #1
W roku 2006 Greg Rucka zanotował chyba największy awans w moim prywatnym rankingu scenarzystów. Głównie dzięki "Zamieci" właśnie.

6. Opowieści Rybaka
Dla mnie osobiście największa sensacja tego roku. Ciekawy scenariusz, świetne rysunki i wspaniałę kolory. Wielkie odkrycie.

7. Sandman: Koniec Światów
O Sandmanie napisano już chyba wszystko. Jeden z najlepszych tomów jednej z moich ulubionych serii.

8. Kaznodzieja: Salvation
Po kilku jedynie przyzwoitych tomach Ennis znów miażdży; obok "Aż do Końca Świata" najlepsza część serii.

9. Straceńcy #1
Niby wszystko to już było sto razy, a mimo to nie można się od tego komiksu oderwać. Odkrycie roku w kategorii "Zagranica".

10. Punisher: Volume III - Wydanie Kolekcjonerskie
Świetny komiks, co tu dużo gadać, Ennis jest wymarzonym scenarzystą Punishera. Żeby jeszcze kolekcjonerska nie była tylko cena...

Blisko listy: "Ghostworld", "Incal", "Josel", "WE 3", "Persepolis", "Lovecraft", "Indiańskie Lato", "Kot Rabina".

Motyl:
Blankets [Timof]
Ghostworld [KG]
Księgi Magii [Egmont]
Sandman - Noce Nieskończone [Egmont]
Incal [Egmont]
Rewolucje 4 - Syntagma [Egmont]
Persepolis [Post]
Cinema Panopticum [KG]
Thorgal - Ofiara [Egmont]
Zagubiona Dusza [Timof]

Tjall:
Blankets [Timof]
Kurczak Ze Śliwkami [Post]
Sambre [Egmont]
Księgi Magii [Egmont]
Sandman - Noce Nieskończone [Egmont]
Sandman - Koniec Światów [Egmont]
Ghostworld [KG]
Exit [KG]
Rewolucje 4 - Syntagma [Egmont]
Thorgal - Ofiara [Egmont]

Xionc:
Ghostworld [KG]
Blankets [Timof]
Sambre [Egmont]
Persepolis [Post]
Spotkanie w Paryżu [Egmont]
Phenian [KG]
Sandman - Panie Łaskawe cz. 1 [Egmont]
100 Naboi WK3 - Farbowany Detektyw [Mandragora]
Thorgal - Ofiara [Egmont]
Punisher Essential [Mandragora]

Yoghurtt:
Blankets [Timof]
Sambre [Egmont]
Stan [Edipresse]
Phenian [KG]
Ghostworld [KG]
Persepolis [Post]
Kurczak Ze Śliwkami [Post]
Incal [Egmont]
Exit [KG]
Kozure Okami #4 [Mandragora]

Timof:
1. Kurczak w śliwkach
Na tym poprzestanę, bo swoich komiksów nie wstawię, a wielu może się poobrażać czemu wydawca pisze swoje topy.

[dla KZ nie byłoby to problemem, "Blankets" by wygrał, a drugi notowany komiks Timofa "Lost at Sea" nie wszedłby do Top 10 bez względu na oddany głos, ale uszanujemy wolę Pawła i jego głos publikujemy tylko do wiadomości, poza konkursem - przyp. xionc]