List IV - Władca mórz

Drogi Przyjacielu,

Z wielką radością przeczytałem list od Ciebie! Cieszy mnie bardzo, żeś ciekaw tego, co odkrywam studiami memi. Nie martw się o mnie, bowiem nie pisałem dawno, dlatego tylko, że pracowałem ciężko nad ujawnieniem sekretów Kapitana Nemo. Słyszeć o nim przecież musiałeś, ale na pewno nie wiesz wszystkiego. Znamy go głównie z relacji profesora Aronnaxa i Pana Cyrusa Smitha, którzy książki swe o przygodach z nim opublikowali. Nieroztropni jacyś jednak oni byli, gdyż zupełnie się daty w ich sprawozdaniach nie zgadzają i sam musiałem je drogą kompromisów i dedukcji do wielu zdarzeń przyporządkowywać... Ale mniejsza o to. Przeczytaj zatem jakiż to dziwny, fascynujący i nawet straszliwy człowiek, ten Nemo.

Kapitan Nemo

Prawdziwa tożsamość: Książę Dakkar

Specjalność: Genialny inżynier, wynalazca i właściciel pierwszej na świecie łodzi podwodnej

Historia: Książę Dakkar urodził się w roku 1802 jako syn Radży z niepodległego wówczas Bundelkhandu¹. Rodzina, z której się wywodził - wielce szanowana i bogata - od zawsze niemalże walczyła o utrzymanie niepodległości swych ziem wobec ekspansji Imperium Brytyjskiego. Mówi się, że Książe zresztą był bratankiem samego Tippo-Sahiba²!

W wieku 10 lat za wolą swojego ojca wyjeżdża do Europy aby zdobyć wykształcenie i walczyć z brytyjskim najeźdźcą jak równy z równym. Przez kolejne 20 lat kształci się w takich ośrodkach akademickich jak Nowy Jork, Londyn, Paryż i inne. Uczy się wielu języków, które trudno wymienić, a z całą pewnością można mówić tylko o angielskim, francuskim, niemieckim i łacinie, sugerując jednak jeszcze przynajmniej grecki i hiszpański.

Kształci się bardzo wszechstronnie: nauki ścisłe, inżynieria, literatura, sztuka, a we wszystkich tych dziedzinach osiąga niezwykle wysokie wyniki.

Książę Dakkar wciąż podróżuje po Europie, i nie tylko - wszędzie jest przyjmowany z najwyższą uprzejmością ze względu na swoje bogactwo, urodę i wysokie pochodzenie. Pozostaje jednak zimny i obojętny na przyjemności ofiarowywane przez światowe metropolie. Nie dla niego bale i spotkania towarzyskie. Jedno miejsce omija ze szczególną ostrożnością - Anglię, pilnując by noga jego nie postała już na ziemi brytyjskiej.

W końcu w 1849 ten prawdziwy kosmopolita decyduje się na powrót do kraju, w swym sercu bowiem wciąż ma nadzieję na uwolnienie go spod jarzma Korony. W czasie swego pobytu tam żeni się i dochowuje dwójki dzieci. Cały czas próbuje jednak wlać w serca ludzi wspomnienia o swym wuju Tippo-Sahibie, aż w końcu doprowadza do wybuch rewolty.

Lata 1857 i 1858 to krwawy i pełen okrucieństw po obu stronach Bunt Sepojów³, w którym 55 letni Książę Dakkar przyjąwszy imię Dandhu-Panth⁴ przewodzi walce z Brytyjczykami, stając nieraz w pierwszym szeregu. Powstanie zostaje jednak brutalnie stłamszone⁵, a za jego głowę zostaje wyznaczona wysoka nagroda.

Mimo iż udaje mu się uciec łowcom nagród i schronić się w górach nie jest to koniec jego cierpień, gdyż cała jego rodzina zostaje wymordowana przez Brytyjczyków- jego ojciec, matka, żona i dzieci.

W miejscu tym urywa się historia Księcia Dakkara, a zaczyna historia tajemniczego kapitan-pirata. Spieniężywszy cały majątek i zebrawszy grupę 20 towarzyszy- podobnych jemu pariasów⁶ udaje się na małą bezludną wyspę na Pacyfiku, gdzie w tajnej stoczni buduje dzieło swego życia - pierwszą na świecie łódź podwodną zwaną Nautilius. Następnie w celu odcięcia się od swej smutnej przeszłości i pozbycia związku ze światem ludzi przyjmuje imię Nemo⁷.

Krucjata podmorskiego statku Nemo jest zagadką dla wszystkich ludzi. Do świata docierają jednak raporty o pojawieniu się nieznanego potwora morskiego. Nemo w tym czasie poświęca się polowaniu na statki brytyjskie i zatapianiu ich oraz anonimowym wspieraniu funduszami zdobytymi z zatopionych bogactw walk o niepodległość w różnych zakątkach świata. Nigdy też nie wystawia nogi na ląd. Pomijając biegun południowy, który jako nieskalany wcześniej stopą człowieka decyduje się odwiedzić.

Ciężko dokładnie stwierdzić co udało się odkryć Nemo w głębinach - rzec tylko możemy tylko, że zanurkował na największą jak na razie głębokość - 16000 metrów w Rowie Mariańskim⁸, znalazł perłę wielkości kokosa, odkrył podziemny tunel łączący Morze Śródziemne z Czerwonym i zlokalizował zatopione ruiny Atlantydy! Wydarzenia te znamy z relacji profesora Aronnaxa - gdyż przez 10 miesięcy był on razem ze swoimi dwoma towarzyszami swoistym gościem (bez możliwości odejścia) na pokładzie Nautiliusa., aż do ucieczki i cudownego ocalenia gdy statek wpadł w Malstrom⁹.

W końcu w roku 1862 towarzysze Nemo wymierają jeden po drugim, a jego samego zaczynają dręczyć wyrzuty sumienia za dokonane zabójstwa setek osób z zatopionych statków. Ukrywa swój okręt w jednym z tajnych podmorskich portów pod niezamieszkała wyspą i pozostaje tam czekając na kres swych dni.

W 1868 decyduje się na spotkanie z ludźmi, którzy już od roku żyją jako rozbitkowie na "jego wyspie", a którym kilkakrotnie w tajemnicy ratuje życie i pomaga. Są to Cyrus Smith i jego druhowie - bojownicy amerykańskiej wojny domowej. Dowiaduje się od nich, że świat wie o jego istnieniu z książki napisanej przez profesora Aronnaxa, a następnie pomaga opuścić wyspę, obdarowuje kosztownościami i umiera ze słowami "Bóg i Ojczyzna!" na ustach, prosząc przedtem o zatopienie statku wraz z nim, czyniąc z niego jego grobowiec. Ma wtedy 66 lat. Jego życzenie zostaje spełnione, a w kilka dni później cała wyspa rozpada się pod wpływem wybuch wulkan, grzebiąc go na zawsze.

A jednak: Trzydzieści lat później Kapitan Nemo odnajduje się jako członek Ligi, jak to możliwe? Odpowiedź jest prosta - miliony, które Nemo zaoferował Cyrusowi i jego kompanom nie poszły na marne. Rozgłosili oni celowo jego śmierć¹⁰, by mógł żyć dalej spokojnie. Cała wyspa zaś została zniszczona najprawdopodobniej sztucznie wywołanym wybuchem wulkanu, co spowodowało genialne zatarcie śladów!

Czym zajmował się Nemo pomiędzy swą domniemaną śmiercią, a wstąpieniem do Ligii być może nigdy się nie dowiemy. Pewne jest natomiast, iż zmienił niektóre swe przyzwyczajenia- jak choćby to, że nie unika już dłużej cywilizacji i porzucił przyrzeczenie nie wychodzenia na ląd.

Uwagi:

1. Ciekawą rzeczą jest wiek Kapitana Nemo. Mimo iż ma w chwili rozpoczęcia działań Ligi około 98 lat. - wygląda na nie więcej niż 50-60 lat. Tą niesamowitą witalność można tłumaczyć na kilka sposobów- po pierwsze już w 1858 przypisywano mu najwyżej 32 lata, czyli ponad 20 mniej niż miał w rzeczywistości, możemy więc mówić, o wrodzonym metabolizmie i urodzie, która sprawiała, że Arronax i inni opisywali go jako człowieka o nieodgadnionym wieku - wszak wiemy, że istnieją osoby, o wieku których trudno rzec cokolwiek na pierwszy rzut oka. Moim zdaniem to jednak nie wszystko. Na znakomitą formę Kapitana ma wpływ jeden jeszcze, a może i dwa czynniki! Po pierwsze dieta! Jak wiemy pożywienie z darów morza jest niezwykle zdrowe i spożywający głównie je japończycy również dożywają niesamowitego wieku. Takiego nawet, w którym zapominają czasami ile już lat stąpają po świecie. Nemo natomiast je i używa nawet do palenia tylko tego co znajdzie wśród roślin i zwierząt morskich. Druga sprawa to osiągnięcia naukowe - w dziedzinach nauki o morzu, chemii i fizyki Kapitan wykazał się nieraz wiedzą spoza zasięgu zwykłego człowieka. Kto wie, czy w jakiś tajemny i sobie tylko znany sposób nie ujarzmił sekretów natury, które pozwalają żyć wielorybom (które sobie ukochał) nawet 1000 lat. Czyżby aż tak zdrowy mógł być tran?

2. Jak wiemy żeglarze często wierzą w liczne zabobony i przesądy, dzięki którym udaje im się bezpiecznie żeglować po niezmierzonych morzach i oceanach. Podobnie jest też i z naszym Kapitanem. Wygląda na to, że wierzy on przynajmniej w jedną z najpopularniejszych i najstarszych marynarskich prawd, a mianowicie w to, że kobieta na pokładzie przynosi pecha¹¹!

3. Nemo jest wyznawcą hinduizmu, a dokładniej śiwatą, czyli wielbicielem Śiwy - jednego z trzech głównych bóstw - pana tańca, zniszczenia i zwierząt, który medytuje tysiącami lat na wielkiej górze Kajlasia. Świadczą o tym zdobienia koła sterowego Nautiliusa¹² oraz wystrój osobistej świątyni Kapitana¹³. Prawdopodobnie jednak w czasach wojny i gniewu Nemo skłania się ku mroczniejszym bóstwom, takim jak Kali, żonie Śiwy, pani śmierci i czasu, która po dziś dzień obdarowywana jest - strach pomyśleć - ofiarami z ludzi!¹⁴

4. Nemo to postać niezwykle barwna, tragiczna, pełna sprzeczności i skłócona ze światem. Cechuje go bajronowski, jeśli wiesz co mam na myśli, romantyzm bólu i cierpienia. W jego życiu widać wyraźnie przemiany psychiczne - zaczyna jako człowiek nauczony, że Anglia jest zła. Dalej po śmierci swej rodziny staje się mścicielem walczącym ze wszystkimi i strasznym mordercą. Potem gnębiony wyrzutami sumienia szuka zapomnienia, odosobnienia i śmierci, aż w końcu przystaje do Ligi by w służbie Korony odpokutować dawne grzechy. Mimo to złość na Anglików wciąż tkwi w nim głęboko i ujawnia się w chwilach największej dzikości¹⁴, kiedy to zamienia się w bestię gorszą nawet od Pana Edwarda Hyde'a¹⁵. Moim zdaniem jest to człowiek rozchwiany psychicznie i niezwykle wręcz niebezpieczny. Prawdopodobnie wciąż cierpi na skutek swego rodzaju traumy po stracie ukochanych.

Na tym kończę, bo właśnie przysłano mi zamówione księgi. Do przeczytania Przyjacielu.

Twój druh,

Dr Kurczakov

¹ Wschodnia prowincja Indii

² Inaczej Tipu Sultan (1750-1799), król, wielki bojownik o wolność i bohater narodowy Indii- przywódca walk w 2 i 3 Wojnie Majsursko-Brytyjskiej przeciwko reżimowi Korony w Indiach. Zginął waleczną śmiercią w bitwie pod Śrirangapattanam.

³ Sepoje - czyli żołnierze hinduscy w służbie Anglików.

⁴ Zwany też Nana-Sahibem- rzekomo 32-letni wówczas przywódca powstania. Zniknął w tajemniczych okolicznościach po upadku powstania w 1858 roku i nigdy już o nim nie usłyszano. Kwestię rzekomej różnicy wieku tłumaczę w uwagach.

⁵ Do tych wydarzeń odnoszą się słowa Hawleya Griffina ze strony 128, panel 1.

⁶ Parias to w terminologii kastowej Indii wyrzutek ze społeczeństwa.

⁷ Z łaciny- Nikt

⁸ Największa zmierzona głębokość Rowu Mariańskiego to 11044 metrów

⁹ Tzw. Pępek Oceanu- wir wytworzony prądami pomiędzy wyspami Ferroer i Loffoden o sile przyciągania na 15 km, żaden statek z niego jeszcze nie wyszedł, a jego ofiarą padają też wieloryby.

¹⁰ Potwierdzają to słowa Wilheminy- strona 16, panel 3

¹¹ Można to wywnioskować z jego własnych słów - strona 11, panel 3

¹² Patrz strona 15, panel 1.

¹³ Patrz strona 75, panele 5 i 6.

¹⁴ Patrz strona 134, panel 2.

¹⁵ Słowa Allana Quatermaina - strona 135, panel 3.

Literatura oryginalna:
Trylogia autorstwa Juliusza Verne'a

1. Les enfants du capitaine Grant (1868)

Po raz pierwszy wydane w Polsce w 1868 jako Dzieci Kapitana Granta - Gazeta Polska
Najnowsze wydanie - 2002 , Prószyński i S-ka

2. Vingt mille lieues sous les mers (1869-1870)

Po raz pierwszy wydane w Polsce w 1870 jako "Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi około świata" - Gazeta Polska
Najnowsze wydanie- "20 000 mil podmorskiej żeglugi" (2001), Podsiedlik-Raniowski i S-ka

3. L'Île mystérieuse (1874)

Po raz pierwszy wydane w Polsce w 1875-76 jako "Tajemnicza wyspa" - Księg. [Gustawa] Seyfartha i [Damiana] Czajkowskiego
Najnowsze wydanie - Tajemnicza wyspa (2001), Siedmioróg

Dzieła inspirowane:
Książka (Michael Crichton) i film "Sphere" (1998) - właściwie nie jest to dzieło oparte w żadnej mierze na przygodach kapitana Nemo, ale ze wszechmiar warte uwagi i ciekawie wykorzystujące książkę "20 000 mil podwodnej żeglugi".

Filmografia:
1. 20000 lieues sous les mers (1907)
...znane też jako 20,000 Leagues Under the Sea, tytuł na rynek USA
2. 20,000 Leagues Under the Sea (1916)
3. The Mysterious Island (1929)
4. Deti kapitana Granta (1936)
...znane też jako Capt. Grant's Family (1939), tytuł na rynek USA
...znane też jako Captain Grant's Children (1939), tytuł na rynek USA
5. Tainstvennyj ostrov (1941)
...znane też jako Mysterious Island
6. Mysterious Island (1951)
7. 20000 Leagues Under the Sea (1954)
...znane też jako Jules Verne's 20,000 Leagues Under the Sea (1971), tytuł reedycji USA
8. Mysterious Island (1961)
...znane też jako Jules Verne's Mysterious Island
9. Nemo (1970), wersja telewizyjna
10. La Isla misteriosa y el capitán Nemo (1973)
...znane też jako L'Île mystérieuse
...znane też jako La Isla misteriosa
...znane też jako L' Isola misteriosa e il Capitano Nemo
...znane też jako Jules Verne's Mysterious Island of Captain Nemo
...znane też jako Jules Verne's Mysterious Island of Dr. Nemo
...znane też jako TheMysterious Island of Captain Nemo
...znane też jako The Mysterious Island, wersja na rynek USA
11. Mysterious Island (1975), wersja telewizyjna
12. The Return of Captain Nemo (1978), wersja telewizyjna- nieautoryzowane rozwinięcie
...znane też jako The Amazing Captain Nemo, tytuł kinowy USA
13. Monster Island (1981)
...znane też jako Jules Verne's 'Mystery on Monster Island, tytuł telewizyjny na rynek USA
...znane też jako Misterio en la isla de los monstruos
...znane też jako Mystery on Monster Island
14. "V poiskakh kapitana Granta" (1985, mini serial telewizyjny
...znane też jako "In Search for Captain Grant"
...znane też jako "Looking for Captain Grant", nieoficjalny tytuł międzynarodowy
15. 20,000 Leagues Under the Sea (1997/), telewizyjna wersja dwuodcinkowa